វិទ្យាស្ថានគ្រប់គ្រងបូព៌ាបស្ចឹម (EWMI) បានធ្វើការរួមជាមួយក្រុមសហគមន៍ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៧។ ពួកគេបានចាប់ផ្តើមផ្តល់វគ្គបណ្តុះបណ្តាលជាសកម្មភាពនានា រួមទាំងសមាជិកសហគមន៍ព្រៃឈើដែលនៅក្នុងព្រៃនេះ។ ពួកគេបានគាំទ្រដល់បណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ (PLCN) អស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំផងដែរ។ គម្រោងគាំទ្រព្រៃឈើ និងជីវៈចម្រុះ (SFB) នៅកម្ពុជា គម្រោង “គម្រោងការកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ពីការបាត់បង់ និងរេចរិលព្រៃឈើ ” (រេដបូក) គឺជាកិច្ចផ្តួចផ្តើមមួយរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ គម្រោងនេះបានបង្កើតនូវប្រព័ន្ធតាមដានផែនទីបង្ហាញផ្លូវសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។ គម្រោងថ្មីរបស់ REDD+ នឹងត្រូវចាប់ផ្តើមធ្វើនៅក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់នៅឆ្នាំ ២០១៧ ហើយវានឹងផ្តោតគោលដៅលើបំលាស់ប្តូរដី។កិច្ចការពារព្រៃឡង់
(វិច្ឆិកា ២០១២ ដល់ វិច្ឆិកា ២០១៦) ផ្តល់មូលនិធិដោយ USAID និងគ្រប់គ្រងដោយអង្គការ Winrock អន្តរជាតិ ជាមួយនឹងការចូលរួមពីបណ្តាអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានាជាច្រើនផ្សេងទៀត។ គម្រោងនេះ មានគោលបំណងជម្រុញអោយមានភាពល្អប្រសើរក្នុងកិច្ចអភិរក្ស និងការគ្រប់គ្រងទេសភាពព្រៃឡង់ និងតំបន់វាលទំនាបភាគខាងកើត។
ព្រៃឡង់ ជាជម្រកសំរាប់មនុស្ស ២៥០,០០០ នាក់ ដោយភាគច្រើនពួកគេមកពីក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចគួយនៅកម្ពុជា ហើយព្រៃឡង់ក៏ជាព្រៃភ្លៀងទំនាបធំចុងក្រោយបង្អស់នៅលើអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដីគោក ដែលកំពុងទទួលបានការខិតខំប្រឹងប្រែងរការពារបន្ថែមពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងការយកចិត្តទុកដាក់កាន់តែខ្លាំងពីសហគមន៍អន្តរជាតិ។1 រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងធ្វើការជាមួយនឹងអាជ្ញាធរជាតិ ដើម្បីពង្រឹងការការពារព្រៃឈើនៅក្នុងគោលបំណងដើម្បីកាត់បន្ថយការសឹករិករិលនៃព្រៃក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់នេះ។2 ទោះជាយ៉ាងណា អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលក្នុងស្រុក និងក្រុមសកម្មជនមួយចំនួន នៅតែមានការប្រុងប្រយ័ត្ន ដោយសារតែតំបន់នេះ គឺជាកម្មវត្ថុនៃការុករានជាទ្រង់ទ្រាយធំ តាមរយៈគម្រោងសម្បទានស្របច្បាប់ និងការកាប់ឈើខុសច្បាប់។ នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយគាំទ្រដោយបណ្តាញនៃអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ៤៩ ដែលក្នុងនោះបណ្តាញសហគមន៍ព្រៃឡង់ (PLCN) បានរាយការណ៍ថា តំបន់ខាងក្នុង និងនៅជុំវិញព្រៃឡង់មាន “សម្បទានដីសេដ្ឋកិច្ចមាន ២៣៤,៧៨៤.០៨ ហិកតា, សម្បទានរ៉ែ ២៦៤,៦៩៣.២៣ ហិកតា និង សម្បទានព្រៃឈើ ៨៨៤,២០ ហិកតា” ត្រូវបានប្រគល់អោយក្រុមហ៊ុនសម្បទានចំនួន ៥៣ និង ៤,០០០ ហិកតាទៀត ប្រគល់អោយទៅប្រជាជនតាមរយៈសម្បទានដីសង្គមកិច្ច។3
គម្រោងការពារនានារបស់រាជរដ្ឋាភិបាល
ព្រៃឡង់ត្រូវបានការពារដោយច្បាប់ជាតិ និងបទប្បញ្ញត្តិនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ ច្បាប់ព្រៃឈើ កំណត់មូលដ្ឋានសម្រាប់ការការពារ និងអភិរក្សតំបន់ព្រៃនិងជីវៈចម្រុះ តាមរយៈយន្ដការ ព្រៃការពារ និងសហគមន៍ព្រៃឈើ។ អនុក្រឹត្យស្តីពីសហគមន៍ព្រៃឈើ រួមទាំងច្បាប់ស្តីពីតំបន់ការពារធម្មជាតិនាពេលថ្មីៗនេះ បានផ្តល់នូវក្របខ័ណ្ឌច្បាប់ និងស្ថាប័ន ជាពិសេស ជាមួយនឹងការគ្រប់គ្រងតំបន់នៃតំបន់ការពារ អាស្រ័យទៅតាមប្រភេទពិសេសនៃតំបន់នីមួយៗ ដែលមានសារៈសំខាន់ខាង សេដ្ឋកិច្ចនិងការចិញ្ចឹមជីវិត និងការអប់រំនិងស្រាវជ្រាវ។ ដោយសារសារៈសំខាន់របស់ព្រៃឡង់ និងការរិះគន់ពីក្រុមសហគមន៍មូលដ្ឋាន និងក្រុមសកម្មជនបរិស្ថាន រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើនកម្រិតចំណាត់ថ្នាក់នៃការការពារព្រៃនេះ ពីព្រៃការពារ ទៅ ដែនជម្រកសត្វព្រៃ ព្រៃឡង់វិញនៅឆ្នាំ ២០១៦។
តើព្រៃឡង់ស្ថិតនៅឯណាឱ្យប្រាកដ?
ដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់អាចនឹងមានភាពខុសគ្នាក្នុងទំហំ និងភូមិសាស្ត្រគ្របដណ្តប់ ពីតំបន់ដែលត្រូវបានគេហៅថា ព្រៃឡង់។ ព្រៃឡង់មានព្រំដែនមិនច្បាស់លាស់នោះទេ ព្រោះថាវាត្រូវបានកំណត់ដោយពាក្យ និងទំនៀមទំលាប់របស់ប្រជាជននៅក្នុងតំបន់នេះ។ នៅពេលដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ត្រូវបានបង្កើត ព្រំដែនព្រៃនេះហាក់មានភាពល្អប្រសើរ និងច្បាស់លាស់ជាងមុន ជាពិសេសជាមួយនឹងពត៌មានភូមិសាស្ត្រ និងនិយាមការលម្អិតដែលបានកំណត់ដោយអនុក្រឹត្យនៃការបង្កើតដែនជម្រកសត្វព្រៃ ព្រៃឡង់នេះ។ យ៉ាងណាមិញ ការពិចារណាទៅលើព្រៃដែលមានស្រាប់ ទំហំ និងព្រំប្រទល់នាពេលបច្ចុប្បន្ននៃដែនជម្រកសត្វព្រៃ ព្រៃឡង់ បានក្លាយជាប្រធានបទនៃការរិះគន់ដោយអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងក្រុមសកម្មជនបរិស្ថានមួយចំនួន ដែលកំពុងធ្វើការតស៊ូមតិ។ 4 ទំហំដែនជម្រកសត្វព្រៃដែលបង្កើតឡើងដោយរដ្ឋាភិបាល ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថា មានទំហំតូចជាងឆ្ងាយពីទំហំព្រៃពិតប្រាកដ។ ដោយយោងទៅតាមប្រភពពត៌មាន ផ្ទៃក្រឡានៃព្រៃនេះគឺចាប់ពី ៣០៥,៣៦៦ ហិកតា ទៅជាង ៦១៥,៣០៦ ហិកតា។
ឯកសារយោង
- 1. អង្គការ Rainforest Rescure. “កម្ពុជា៖ ព្រៃភ្លៀងរបស់យើងត្រូវការការពារ”។ ចូលអានថ្ងៃទី ០១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៦។ https://www.rainforest-rescue.org/petitions/907/cambodia-our-rainforest-needs-protection
- 2. ម៉ៃ ទិត្យធារ៉ា. “ការការពារព្រៃឡង់ឆ្ពោះទៅមុខ”. កាសែតខ្មែរថាមស៍, ចុះថ្ងៃទី១៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦។ ចូលអានថ្ងៃទី ២៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦។ http://www.khmertimeskh.com/news/23932/prey-lang-protection-moves-forward/
- 3. វេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ស្តីពីកម្ពុជា. “សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមស្តីពីការប្រកាសអាសន្នគ្រោះមហន្តរាយនៃព្រៃឡង់”, ចេញថ្ងៃទី ២៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥។ ចូលអានថ្ងៃទី ១៨ ខែតុលា ឆ្នាំ២០១៦។ http://www.ngoforum.org.kh/administrator/components/com_ngoforum/files/513ff3c46a11b7fb60c077128fc73242-Final-Joint-Statement-PreyLang—-EN-22-06-15.pdf
- 4. គុច ណារ៉េន. “ព្រៃឡង់ត្រូវបានដាក់នៅក្នុងតំបន់ការពារថ្មី”. កាសែតខេមបូឌាដេលី, ចុះថ្ងៃទី ៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១៦។ ចូលអានថ្ងៃទី ០១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០១៦។ https://english.cambodiadaily.com/news/prey-lang-shorted-in-new-protected-areas-111963/
